Porada prawna w sprawie wyjazdu za granicę do rodziny , dawno niewidzianej – na zwolnieniu lekarskim :
Zachowania ubezpieczonej, w niniejszym stanie faktycznym w żaden sposób nie utrudniały, ani nie spowalniały procesu leczenia i rekonwalescencji. Nie mogą zatem zostać zakwalifikowane jako powodujące wykorzystanie zwolnienia niezgodnie z jego celem.
Był to sposób by zmienić otoczenie, zapomnieć o kłopotach. Przy tego rodzaju schorzeniach odpoczynek psychiczny jest wskazany.
Pozostanie w domu, czy przebywanie samej bez rodziny, bez wsparcia , leżenie w łóżku , analizowanie swojej ciężkiej sytuacji – mogłyby nawet pogorszyć stan zdrowia.
Rodzaj i charakter wyjazdu, w tym sposób i czas podróży nie wypłynęły w negatywny sposób na rekonwalescencję schorzenia, a wręcz przeciwnie poprawiły stan zdrowia, z uwagi na podjęte skutecznie leczenie.
Pojęcie “wykorzystywania zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem” jest dość ogólne i w praktyce każdą sytuację należy oceniać indywidualnie, posiłkując się poglądami doktryny oraz orzecznictwem.
Generalnie przyjmuje się, że chodzi tu o podejmowanie takich zachowań, które u osób trzecich wzbudzają obiektywne wątpliwości co do faktycznego stanu zdrowia ubezpieczonego. Nadto, w zakresie tego pojęcia mieszczą się zachowania, które niweczą czy też odsuwają w czasie osiągnięcie celu w jakim wydawane jest zwolnienie lekarskie – czyli odzyskanie zdolności do pracy.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14 grudnia 2005 r., III UK 120/05 :
“wykonywanie czynności mogących przedłużyć okres niezdolności do pracy jest zawsze wykorzystywaniem zwolnienia niezgodnie z jego celem. Celem zwolnienia od pracy jest zaś odzyskanie przez ubezpieczonego zdolności do pracy. W jego osiągnięciu przeszkodą może być zarówno wykonywanie pracy zarobkowej (co przesądził ustawodawca) jak i inne zachowania ubezpieczonego utrudniające proces leczenia i rekonwalescencję”.
Zgodnie ze stanowiskiem doktryny jak poniżej:
Stopka Karolina, Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz (źródło : LEX)
Przez wykorzystywanie zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem należy rozumieć wykonywanie czynności mogących przedłużyć okres niezdolności do pracy. O ile praca zarobkowa odnosi się do ekonomicznej strony życia człowieka, to wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z jego celem może dotyczyć każdej działalności ubezpieczonego. Przesłanka ta koncentruje się na relacji między sposobem zachowania ubezpieczonego a celem zwolnienia od pracy 168 .
Celem zwolnienia lekarskiego jest odzyskanie przez ubezpieczonego zdolności do pracy. W osiągnięciu tego celu przeszkodą może być zatem zarówno wykonywanie pracy zarobkowej (co przesądził ustawodawca), jak i inne zachowania ubezpieczonego utrudniające proces leczenia i rekonwalescencję, w tym wykonywanie pracy niezarobkowej 169 . Treścią analizowanej przesłanki mogą być także takie zachowania, które zaprzeczają celowi zwolnienia i wskazują, że zwolnienie zostało uzyskane dla innych celów 170 . Za zachowania niezgodne z celem zwolnienia uznać należy nadużywanie alkoholu, podejmowanie działań, których chory powinien unikać, wzięcie udziału w wycieczce zagranicznej, wzięcie udziału w imprezie towarzyskiej czy rozrywkowej, nieprzestrzeganie wskazań lekarskich, np. nakazu leżenia w łóżku, zakazu wykonywania różnych prac domowych, prac w ogrodzie lub gospodarstwie rolnym, jak się wydaje za wyjątkiem prac i czynności życiowo uzasadnionych. Dlatego trudno uznać za sprzeczne z celem zwolnienia lekarskiego wykonywanie przez obłożnie chorego czy samotnie mieszkającego ubezpieczonego, który zgodnie z zaleceniami lekarza powinien leżeć, czynności niezbędnych do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Ujęcie analizowanej przesłanki nie jako nakazu podejmowania zachowań zgodnych z celem zwolnienia, ale jako zakazu podejmowania zachowań niezgodnych z celem zwolnienia 171 pozwala przyjąć, że celowi zwolnienia nie sprzeciwia się nieprzestrzeganie przez ubezpieczonego wskazówek lekarza (np. nieprzyjmowanie wszystkich leków lub odmowa poddania się zabiegowi operacyjnemu, niezaprzestanie palenia papierosów, które doprowadziły do schorzenia będącego przyczyną niezdolności do pracy, opuszczenie szpitala na własne żądanie itd.). poza tym ogólnie respektowaną zasadą jest to, że nie można nikomu narzucić ani metod, ani samego leczenia nabytej choroby 172
Rzetecka-Gil Agnieszka, Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, wyd. II (źródło: LEX)
Natomiast za zachowania niezgodne z celem zwolnienia nie zostało uznane zachowanie polegające na wyjeździe na okres leczenia do rodziny, wykonywanie, nawet przez obłożnie chorego, czynności niezbędnych dla zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych (H. Piętka, B. Staroń, Postępowanie kontrolne dotyczące korzystania ze zwolnień lekarskich, Sł. Pracow. 2001, nr 4, s. 1). ……
Stąd w piśmiennictwie podnosi się, że przy badaniu wystąpienia tej przesłanki utraty prawa do zasiłku, z uwagi na to, że została określona bardzo ogólnie, należy wziąć pod uwagę okoliczności konkretnego przypadku (A. Marek, Kiedy pracownik traci prawo do zasiłku chorobowego, GP 2006, nr 7).
Zgodnie z orzeczeniem – jak poniżej w analogicznej sytuacji (wyjazd za granicę do rodziny, schorzenia psychiczne) stanowisko ubezpieczonej zostało uwzględnione. VII Ua 67/17 – Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 7 listopada 2017 r. (LEX nr 2454040 )
